بررسی تأثیر تغییرات اقلیمی بر تغییرات رواناب سطحی (مطالعۀ موردی: حوضۀ آبریز دریاچۀ ارومیه)

تغییرات اقلیمی مهم­ترین معضل کرۀ زمین در سدۀ حاضر است. بنابراین ارزیابی و پیش‌بینی این تغییرات در آینده به‌دلیل آثار سوء آن بر منابع آبی و همچنین تأثیرات زیست‌محیطی، اقتصادی و اجتماعی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. ازاین‌رو در پژوهش حاضر، تأثیر تغییرات اقلیمی بر تغییرات رواناب سطحی حوضۀ آبریز دریاچۀ ارومیه تحت سناریوهای­ A1B، A2 و B1 با کاربست مدل گردش عمومی HadCM3 و مدل مفهومی بارش- رواناب IHACRES در سه دورۀ زمانی مختلف (2030-2011، 2065-2046 و 2099-2080) از طریق مدل­ ریزمقیاس‌گردانی آماری LARS-WG بررسی شد. نتایج ارزیابی داده‌های مشاهداتی و شبیه‌سازی‌شده توسط مدل­ ریزمقیاس‌گردانی LARS-WG با استفاده از شاخص­های آماریو خطاسنجی مختلف بیانگر آن است که اختلاف معناداری بین مقادیر شبیه‌سازی‌شده و مشاهداتی آنها با خطای بحرانی 05/۰ وجود ندارد. نتایج حاصل از مدل اقلیمی نشان می‌دهد که متوسط دمای حوضه در دوره‌های آتی بین 55/0 تا 15/3 درجۀ سلسیوس افزایش؛ و میزان بارش، 94/11 درصد کاهش خواهد یافت. تحلیل عملکرد مدل بارش- رواناب IHACRES نیز حاکی از دقت خوب و مناسب این مدل در شبیه‌سازی تغییرات رواناب در حوضۀ مورد بررسی است. نتایج بررسی تغییرات رواناب سطحی نیز نشان می‌دهد که متوسط رواناب سالانۀ بلندمدت در دهه‌های 2020، 2050 و 2080 نسبت به دورۀ پایه به‌ترتیب 4/5، 35/22 و 4/65 درصد کاهش می‌یابد. براساس نتایج سناریوهای مختلف، حوضۀ آبریز دریاچۀ ارومیه در دوره‌های آتی با مشکل کاهش رواناب سطحی، کاهش بارندگی و افزایش دما روبه‌رو خواهد بود.